Unidad didáctica de lengua castellana y literatura para Primero de ESO: Buscar, seleccionar y evaluar la información en internet.

Unidad 1: La Galaxia internet.

PRIMERO DE ESO

Obxectivos	Contidos	Criterios de avaliación	Estándares de Aprendizaxe	Competencias clave	Grao mínimo de consecución
h m	B1.1. Escoita activa e observación das normas básicas que favorecen a comunicación.	B1.1. Escoitar de forma activa e comprender o sentido global de textos orais.	LCLB1.1.1. Recoñece e asume as regras de interacción, intervención e cortesía que regulan os debates e calquera intercambio comunicativo oral.	CCL CSC	Escoita con atención e recoñece o sentido global en debates e outros intercambios comunicativos e diistingue algunhas das regras de interacción, intervención e cortesía.
a d g	B1.2. Participación en debates, coloquios e conversas espontáneas respectando as normas básicas de interacción, intervención e cortesía que regulan estas prácticas orais.	B1.2. Valorar a importancia da conversa na vida social practicando actos de fala (contando, describindo, opinando, dialogando, etc.), en situacións comunicativas propias da actividade escolar.	LCLB1.2.1. Intervén en actos comunicativos orais e valora a súa participación.	CCL CSIEE	Intervén en debates e actividades de grupo, expresando ás veces os seus puntos de vista e respectando opinións alleas.
h	B1.3. Coñecemento e uso progresivamente autónomo das estratexias necesarias para a produción e a avaliación de textos orais. Aspectos verbais e non verbais.	B1.3. Recoñecer, interpretar e avaliar progresivamente a claridade expositiva, a adecuación, a coherencia e a cohesión do contido das producións orais propias e alleas, así como os aspectos prosódicos e os elementos non verbais (acenos, movementos, ollada, etc.).	LCLB1.3.1. Coñece o proceso de produción de discursos orais valorando a claridade expositiva, a adecuación, a coherencia do discurso e a cohesión dos contidos.	CCL CAA	Produce discursos orais cunha mínima claridade, adecuación e coherencia.
			LCLB1.3.2. Recoñece a importancia dos aspectos prosódicos, da linguaxe non verbal, da xestión de tempos e do emprego de axudas audiovisuais en calquera tipo de discurso.	CD CCL (ENGADIDA POR MIN)	Produce discursos orais atendendo suficientemente aos aspectos prosódicos, á linguaxe non verbal, aos tempos e contando co apoio de recursos audiovisuais.
			LCLB1.3.3. Recoñece os erros da produción oral propia e allea a partir da práctica habitual da avaliación e autoavaliación, e propón solucións para melloralas.	CAA	-          Recoñece, mediante fichas de coavaliación e autoavaliación, algúns dos erros cometidos na produción oral propia e allea.
g h	B1.4. Coñecemento, uso e aplicación das estratexias necesarias para falar en público: planificación do discurso, prácticas orais formais e informais, e avaliación progresiva.	B1.4. Aprender a falar en público, en situacións formais e informais, de xeito individual ou en grupo.	LCLB1.4.1. Realiza presentacións orais.	CCL	Realiza con suficiente corrección cando menos unha presentación oral cada trimestre.
a d h m	B1.5. Creación de textos orais e audiovisuais que reproduzan situacións reais ou imaxinarias de comunicación.	B1.5. Reproducir situacións reais ou imaxinarias de comunicación potenciando o desenvolvemento progresivo das habilidades sociais, a expresión verbal e non verbal, e a representación de realidades, sentimentos e emocións.	LCLB1.5.1. Dramatiza e improvisa situacións reais ou imaxinarias de comunicación.	CSC	Demostra unha progresividade na súa soltura para a dramatización de situacións reais ou imaxinarias de comunicación.
h n	B2.1. Lectura, comprensión, interpretación e valoración de textos escritos de ámbito persoal, educativo ou escolar, e de ámbito social.	B2.1. Ler, comprender, interpretar e valorar textos en diferentes formatos e soportes.	LCLB2.1.1. Retén información e recoñece a idea principal e as ideas secundarias, comprendendo as relacións entre elas.	CCL	É quen de recoñecer a idea principal e algunhas das ideas secundarias, comprendendo as relacións entre elas.
			LCLB2.1.2. Entende instrucións escritas de certa complexidade que lle permiten desenvolverse en situacións da vida cotiá e nos procesos de aprendizaxe.	CCL	Demostra que entende en xeral -aínda que poida non comprender ou seguir algún dos pasos-  instrucións escritas de certa complexidade.
			LCLB2.1.3. Interpreta, explica e deduce a información dada en diagramas, gráficas, fotografías, mapas conceptuais, esquemas, etc.	CMCCT	Demostra que entende en xeral -aínda que poida non comprender ou seguir algún dos pasos-  a información dada en diagramas, gráficas, fotografías, mapas conceptuais, esquemas, etc.
b e h	B2.2. Utilización progresivamente autónoma da biblioteca escolar e das tecnoloxías da información e da comunicación como fonte de obtención de información. Educación para o uso, o tratamento e a produción de información.	B2.2. Procurar e manexar información, na biblioteca e noutras fontes, en papel ou dixital, para integrala nun proceso de aprendizaxe continua.	LCLB2.2.1. Utiliza, de xeito autónomo, diversas fontes de información integrando os coñecementos adquiridos nos seus discursos orais ou escritos.	CD	Elabora e presenta traballos a partir de diversas fontes de información integrando algúns dos coñecementos adquiridos nos seus discursos.
			LCLB2.2.2. Coñece e manexa habitualmente dicionarios impresos ou en versión dixital.	CD	Coñece e manexa cando é imprescindible dicionarios impresos ou en versión dixital.
			LCLB2.2.3. Coñece o funcionamento de bibliotecas (escolares, locais, etc.) e de bibliotecas dixitais, e é capaz de solicitar autonomamente libros, vídeos, etc.	CD	Utiliza a biblioteca escolar (e outras da súa contorna) de forma autónoma.
g h	B2.3. Coñecemento e uso das técnicas e estratexias para a produción de textos escritos: planificación, obtención de datos, organización da información, redacción e revisión do texto. A escritura como proceso.	B2.3. Aplicar progresivamente as estratexias necesarias para producir textos adecuados, coherentes e cohesionados.	LCLB2.3.1. Aplica técnicas diversas para planificar os seus escritos (esquemas, árbores, mapas conceptuais etc.) e redacta borradores de escritura.	CSIE	Aplica técnicas diversas para planificar os seus escritos e redacta cando menos un borrador de cada un dos seus escritos, que conserva no seu portafolio.
h l	B2.4. Produción de textos escritos e audiovisuais relacionados co ámbito persoal, co educativo ou escolar e co social. B2.5. Produción de textos escritos e audiovisuais narrativos, descritivos, instrutivos, expositivos e argumentativos e escritura de textos dialogados.	B2.4. Escribir textos en diferentes soportes e formatos, en relación co ámbito de uso.	LCLB2.4.1. Escribe textos propios do ámbito persoal e familiar, escolar ou educativo e social, imitando textos modelo.	CCL	Escribe textos de certa extensión e cun mínimo de corrección formal e conceptual, propios do ámbito persoal e familiar, escolar ou educativo e social, imitando textos modelo.
			LCLB2.4.2. Escribe textos narrativos, descritivos e instrutivos, expositivos, argumentativos e dialogados, imitando textos modelo.	CCL	Escribe cunha certa corrección formal e conceptual textos narrativos, descritivos e instrutivos, expositivos, argumentativos e dialogados, imitando textos modelo.
			LCLB2.4.3. Realiza esquemas e mapas, e explica por escrito o significado dos elementos visuais que poden aparecer nos textos.	CMCCT CD	Realiza esquemas e mapas establecendo as adecuadas relacións xerárquicas entre as ideas principais e cando menos algunhas ideas secundarias. Explica por escrito o significado dalgúns dos elementos visuais más destacables que poden aparecer nos textos.
b h	B3.2. Coñecemento, uso e valoración das normas ortográficas e gramaticais, recoñecendo o seu valor social e a necesidade de cinguirse a elas para conseguir unha comunicación eficaz.	B3.1. Aplicar os coñecementos sobre a lingua e as súas normas de uso para resolver problemas de comprensión de textos orais e escritos e para a composición e a revisión progresivamente autónoma dos textos propios e alleos.	LCLB3.1.2. Recoñece e corrixe erros ortográficos e gramaticais en textos propios e alleos, aplicando os coñecementos adquiridos para mellorar a produción de textos nas súas producións orais, escritas e audiovisuais.	CCL	Recoñece e corrixe os erros ortográficos e gramaticais (h-, b/v, g/j, ll/y, s/x, c/z, acentuación, concordancia, graos do adxectivo) máis importantes e habituais en textos propios e alleos, aplicando os coñecementos adquiridos para mellorar a produción de textos propios.
			LCLB3.1.3. Coñece e utiliza adecuadamente as formas verbais nas súas producións orais e escritas.	CCL	Coñece e utiliza adecuadamente as formas verbais dos verbos regulares e dos verbos irregulares máis utilizados nas súas producións orais e escritas.
e h	B3.3. Manexo de dicionarios e outras fontes de consulta en papel e formato dixital sobre o uso da lingua.	B3.2. Usar de forma efectiva os dicionarios e outras fontes de consulta, tanto en papel como en formato dixital, para resolver dúbidas en relación ao manexo da lingua e para enriquecer o propio vocabulario.	LCLB3.2.1. Utiliza fontes variadas de consulta en formatos diversos para resolver as súas dúbidas sobre o uso da lingua e para ampliar o seu vocabulario.	CD	Utiliza diccionarios, libros de texto e/ou outras fontes de consulta en formatos diversos para resolver algunhas das súas dúbidas sobre o uso da lingua e para ampliar o seu vocabulario.
h	B3.4. Recoñecemento, uso e explicación dos conectores textuais e dos principais mecanismos de referencia interna, tanto gramaticais como léxicos.	B3.3. Identificar os conectores textuais e os principais mecanismos de referencia interna presentes nos textos, recoñecendo a súa función na organización do contido do discurso.	LCLB3.3.1. Recoñece, usa e explica os conectores textuais (de adición, contraste e explicación) e os principais mecanismos de referencia interna, gramaticais (substitucións pronominais) e léxicos (elipse e substitucións mediante sinónimos e hiperónimos), valorando a súa función na organización do contido do texto.	CCL	Recoñece, usa e explica con progresividade os principais conectores textuais (de adición, contraste e explicación) e os principais mecanismos de referencia interna, gramaticais (substitucións pronominais) e léxicos (elipse e substitucións mediante sinónimos e hiperónimos).
a h	B3.5. Recoñecemento, uso e explicación dos recursos de modalización en función da persoa que fala ou escribe. Expresión da obxectividade e da subxectividade a través das modalidades oracionais e as referencias internas ao emisor e ao receptor nos textos.	B3.4. Identificar a intención comunicativa da persoa que fala ou escribe.	LCLB3.4.1. Recoñece a expresión da obxectividade ou subxectividade identificando as modalidades asertivas, interrogativas, exclamativas, desiderativas, dubitativas e imperativas en relación coa intención comunicativa do emisor.	CSC CCL	Recoñece a expresión máis habitual e clara da obxectividade ou subxectividade, identificando a maioría das modalidades asertivas, interrogativas, exclamativas, desiderativas, dubitativas e imperativas en relación coa intención comunicativa do emisor.
i l	B3.6. Participación en proxectos (elaboración de materiais multimedia, folletos, carteis, recensións sobre libros e películas, etc.) nos que se utilicen varias linguas, tanto curriculares como outras presentes no centro docente, e relacionados cos elementos transversais, evitando estereotipos lingüísticos ou culturais.	B3.5. Participar en proxectos (elaboración de materiais multimedia, folletos, carteis, recensións sobre libros e películas, etc.) nos que se utilicen varias linguas, tanto curriculares como outras presentes no centro docente, e relacionados cos elementos transversais, evitando estereotipos lingüísticos ou culturais.	LCLB3.5.1. Participa en proxectos (elaboración de materiais multimedia, folletos, carteis, recensións sobre libros e películas, obras de teatro, etc.) nos que se utilizan varias linguas e relacionados cos elementos transversais, evita estereotipos lingüísticos ou culturais, e valora as competencias que posúe como persoa plurilingüe.	CCL CAA	Participa suficientemente en proxectos nos que se utilizan varias linguas e relacionados cos elementos transversais, evita estereotipos lingüísticos ou culturais, e valora as competencias que posúe como persoa plurilingüe.
a h i ñ o	B3.7. Recoñecemento da diversidade lingüística propia do ámbito persoal, social e mediático.	B3.6. Recoñecer e valorar a diversidade lingüística, con especial atención á realidade do centro docente e do ámbito social do alumnado.	LCLB3.6.1. Coñece e valora a diversidade lingüística do seu grupo, do centro docente e do seu ámbito social próximo.	CSC	Coñece minimamente a diversidade lingüística do seu grupo, do seu centro docente e do seu ámbito social próximo.
g h	B3.8. Identificación e progresiva utilización dos coñecementos sobre as linguas para desenvolver unha competencia comunicativa integrada.	B3.7. Reflexionar sobre o sistema e as normas de uso das linguas, mediante a comparación e a transformación de textos, enunciados e palabras, e utilizar estes coñecementos para solucionar problemas de comprensión e para a produción de textos.	LCLB3.7.1. Utiliza os coñecementos lingüísticos de ámbito contextual, textual, oracional e da palabra, desenvolvidos no curso nunha das linguas, para mellorar a comprensión e produción dos textos traballados en calquera das outras.	CAA	Utiliza algúns dos coñecementos lingüísticos -especialmente se son froito dun explícito reparto de contidos entre os profesores das materias- desenvolvidos no curso nunha das linguas, para mellorar a comprensión e produción dos textos traballados en calquera das outras.

SEGUNDO DE ESO

Obxectivos	Contidos	Criterios de avaliación	Estándares de Aprendizaxe	Competencias clave	Grao mínimo de concreción
	Bloque 1. Comunicación oral: escoitar e falar
h m	B1.1. Comprensión, interpretación e valoración de textos orais en relación co ámbito de uso: ámbito persoal, educativo ou escolar, e social.	B1.1. Escoitar de forma activa, comprender, interpretar e valorar textos orais propios dos ámbitos persoal, educativo ou escolar, e social.	LCLB1.1.1. Comprende o sentido global de textos orais propios do ámbito persoal, escolar/ educativo e social, identificando a estrutura, a información relevante e a intención comunicativa do/da falante.	CCL	Comprende o sentido global de textos orais propios do ámbito persoal, escolar/educativo e social, identificando de maneira aproximada (aínda con erros menores) a estrutura, a información relevante e a intención comunicativa do/da falante.
			LCLB1.1.2. Retén información relevante e extrae informacións concretas.	CCL	Retén a maior parte da  información relevante e extrae informacións concretas.
			LCLB1.1.3. Segue e interpreta instrucións orais respectando a xerarquía dada.	CCL	Case sempre segue e interpreta instrucións orais respectando a xerarquía dada.
h m	B1.2. Comprensión, interpretación e valoración de textos orais en relación coa súa finalidade: textos narrativos, descritivos, instrutivos, expositivos e textos argumentativos. Diálogo.	B1.2. Escoitar de xeito activo, comprender, interpretar e valorar textos orais de diferente tipo.	LCLB1.2.1. Comprende o sentido global de textos orais de intención narrativa, descritiva, instrutiva, expositiva e argumentativa, identificando a información relevante, determinando o tema e recoñecendo a intención comunicativa do/da falante, así como a súa estrutura e as estratexias de cohesión textual oral.	CCL	Comprende o sentido global de textos orais de intención narrativa, descritiva, instrutiva, expositiva e argumentativa, identificando de maneira aproximada (aínda con erros menores) a información relevante, determinando o tema e recoñecendo na maior parte dos casos a intención comunicativa do/da falante, así como alguns aspectos significativos da súa estrutura e as estratexias de cohesión textual oral.
			LCLB1.2.2. Retén información relevante e extrae informacións concretas.	CCL	Retén a maior parte da  información relevante e extrae informacións concretas.
			LCLB1.2.3. Utiliza progresivamente os instrumentos adecuados para localizar o significado de palabras ou enunciados descoñecidos (demanda axuda, procura en dicionarios, lembra o contexto en que aparece, etc.).	CAA	Utiliza progresivamente os instrumentos adecuados para localizar o significado de palabras ou enunciados descoñecidos (demanda axuda, procura en dicionarios, lembra o contexto en que aparece, etc.).
			LCLB1.2.4. Resume textos narrativos, descritivos, instrutivos, expositivos e argumentativos de forma clara, recollendo as ideas principais e integrando a información en oracións que se relacionen loxicamente e semanticamente.	CCL CAA	Resume textos narrativos, descritivos, instrutivos, expositivos e argumentativos de forma progresivamente máis clara, recollendo a maior parte das ideas principais e integrando de maneira progresiva a información en oracións que se relacionen loxicamente e semanticamente.
h m	B1.3. Escoita activa e cumprimento das normas básicas que favorecen a comunicación.	B1.3. Escoitar de xeito activo e comprender o sentido global de textos orais.	LCLB1.3.1. Observa e analiza as intervencións particulares de cada participante nun debate tendo en conta o ton empregado, a linguaxe que se utiliza, o contido e o grao de respecto cara ás opinións das demais persoas.	CCL CSC	Observa e analiza progresivamente as intervencións particulares de cada participante nun debate tendo en conta a maioría destes aspectos: o ton empregado, a linguaxe que se utiliza, o contido e o grao de respecto cara ás opinións das demais persoas.
h	B1.4. Coñecemento e uso progresivamente autónomo das estratexias necesarias para a produción e a avaliación de textos orais. Aspectos verbais e non verbais.	B1.4. Comprender o sentido global de textos orais.	LCLB1.4.1. Recoñece o proceso de produción de discursos orais valorando a claridade expositiva, a adecuación, a coherencia do discurso e a cohesión dos contidos.	CSIE	Recoñece o proceso de produción de discursos orais valorando progresivamente a maior parte destes aspectos: a claridade expositiva, a adecuación, a coherencia do discurso e a cohesión dos contidos.
			LCLB1.4.2. Recoñece a importancia dos aspectos prosódicos, da linguaxe non verbal e da xestión de tempos, e o emprego de axudas audiovisuais en calquera tipo de discurso.	CD CCL (engadido por min)	Recoñece progresiva e suficientemente a importancia dos aspectos prosódicos, da linguaxe non verbal e da xestión de tempos, e o emprego de axudas audiovisuais en calquera tipo de discurso.
			LCLB1.4.3. Recoñece os erros da produción oral propia e allea a partir da práctica habitual da avaliación e autoavaliación, e propón solucións para melloralas.	CAA	Recoñece os erros máis relevantes da produción oral propia e allea a partir da práctica habitual da avaliación e autoavaliación, e -cando menos ocasionalmente- propón solucións para melloralas.
g h	B1.5. Coñecemento, uso e aplicación das estratexias necesarias para falar en público: planificación do discurso, prácticas orais formais e informais, e avaliación progresiva.	B1.5. Aprender a falar en público, en situacións formais e informais, de xeito individual ou en grupo.	LCLB1.5.1. Realiza presentacións orais.	CCL	Realiza con correción progresiva presentacións orais.
			LCLB1.5.2. Realiza intervencións non planificadas dentro da aula, analizando e comparando as similitudes e as diferenzas entre discursos formais e espontáneos.	CSC	Realiza intervencións non planificadas dentro da aula, analizando e comparando algunhas das similitudes e as diferenzas entre discursos formais e espontáneos.
			LCLB1.5.3. Incorpora progresivamente palabras propias do nivel formal da lingua nas súas prácticas orais.	CCL	Incorpora progresivamente  algunhas palabras propias do nivel formal da lingua propostas polo profesorado nas súas prácticas orais.
			LCLB1.5.4. Pronuncia con corrección e claridade, modulando e adaptando a súa mensaxe á finalidade da práctica oral.	CCL	Pronuncia con progresiva corrección e claridade, modulando e adaptando nun grao suficiente a súa mensaxe á finalidade da práctica oral.
a d g	B1.6. Participación en debates, coloquios e conversas espontáneas respectando as normas básicas de interacción, intervención e cortesía que regulan estas prácticas orais. B1.7. Creación de textos orais e audiovisuais que reproduzan situacións reais ou imaxinarias de comunicación.	B1.6. Participar e valorar a intervención en debates, coloquios e conversas espontáneas.	LCLB1.6.1. Cínguese ao tema, non divaga e atende as instrucións do/da moderador/a en debates e coloquios.	CSC	Cínguese suficientemente ao tema, non divaga apenas e atende case sempre as instrucións do/da moderador/a en debates e coloquios.
			LCLB1.6.2. Respecta as normas de cortesía que deben dirixir as conversas orais axustándose á quenda de palabra, respectando o espazo, xesticulando adecuadamente, escoitando activamente as demais persoas e usando fórmulas de saúdo e despedida.	CCL CSC	Respecta progresivamente a maior parte das normas de cortesía que deben dirixir as conversas orais axustándose á quenda de palabra, respectando o espazo, xesticulando adecuadamente, escoitando activamente as demais persoas e usando fórmulas de saúdo e despedida.
b h	B2.1. Coñecemento e uso das técnicas e estratexias necesarias para a comprensión de textos escritos.	B2.1. Aplicar estratexias de lectura comprensiva e crítica de textos.	LCLB2.1.1. Pon en práctica diferentes estratexias de lectura en función do obxectivo e o tipo de texto.	CCL	Pon en práctica algunhas das diferentes estratexias de lectura en función do obxectivo e o tipo de texto.
			LCLB2.1.2. Comprende o significado das palabras propias de nivel formal da lingua e incorpóraas ao seu repertorio léxico.	CCL	Comprende o significado dalgunhas das palabras propias de nivel formal da lingua e incorpóraas progresivamente ao seu repertorio léxico.
			LCLB2.1.3. Relaciona a información explícita e implícita dun texto, e pona en relación co contexto.	CCEC	Relaciona progresiva e suficientemente a información explícita e implícita dun texto, e pona en relación co contexto.
			LCLB2.1.4. Deduce a idea principal dun texto e recoñece as ideas secundarias, comprendendo as relacións que se establecen entre elas.	CCL	Deduce a idea principal dun texto e recoñece a maior parte das ideas secundarias, comprendendo as relacións que se establecen entre elas.
			LCLB2.1.5. Fai inferencias e hipóteses sobre o sentido dunha frase ou dun texto que conteña diferentes matices semánticos e que favorezan a construción do significado global e a avaliación crítica.	CMCCT	Fai progresivamente algunhas inferencias e hipóteses sobre o sentido dunha frase ou dun texto que conteña diferentes matices semánticos e que favorezan a construción do significado global e a avaliación crítica.
b h l	B2.2. Lectura, comprensión e interpretación de textos narrativos, descritivos, instrutivos, expositivos e argumentativos.	B2.2. Ler, comprender, interpretar e valorar textos en diferentes formatos e soportes.	LCLB2.2.1. Localiza, relaciona e secuencia informacións explícitas e implícitas nun texto, e deduce informacións ou valoracións implícitas.	CCL	Localiza, relaciona e secuencia progresivamente  informacións explícitas e algunhas das informacións implícitas nun texto, e deduce algunhas informacións ou valoracións implícitas.
			LCLB2.2.2. Interpreta, explica e deduce a información dada en diagramas, gráficas, fotografías, mapas conceptuais, esquemas, etc.	CMCCT	Interpreta, explica e deduce progresivamente a información máis relevante dada en diagramas, gráficas, fotografías, mapas conceptuais, esquemas, etc.
b e h	B2.3. Utilización progresivamente autónoma da biblioteca escolar e das tecnoloxías da información e da comunicación como fonte de obtención de información. Educación para o uso, o tratamento e a produción de información.	B2.3. Procurar e manexar información, na biblioteca e noutras fontes, en papel ou dixital, para integrala nun proceso de aprendizaxe continua.	LCLB2.3.1. Utiliza de xeito autónomo diversas fontes de información integrando os coñecementos adquiridos nos seus discursos orais ou escritos.	CD	Utiliza de xeito progresivamente autónomo diversas fontes de información integrando os coñecementos adquiridos nos seus discursos orais ou escritos.
			LCLB2.3.2. Coñece o funcionamento de bibliotecas (escolares, locais, etc.) e de bibliotecas dixitais, e é capaz de solicitar autonomamente libros, vídeos, etc.	CD	Coñece o funcionamento da biblioteca escolar do centro e de bibliotecas dixitais, e é capaz de solicitar autonomamente libros, vídeos, etc.
g h	B2.4. Coñecemento e uso das técnicas e as estratexias para a produción de textos escritos: planificación, obtención de datos, organización da información, redacción e revisión do texto. A escritura como proceso.	B2.4. Aplicar progresivamente as estratexias necesarias para producir textos adecuados, coherentes e cohesionados.	LCLB2.4.1. Aplica técnicas diversas para planificar os seus escritos (esquemas, árbores, mapas conceptuais etc.) e redacta borradores de escritura.	CSIE	Aplica progresivamente técnicas diversas para planificar os seus escritos (esquemas, árbores, mapas conceptuais etc.) e redacta borradores de escritura.
			LCLB2.4.2. Escribe textos usando o rexistro adecuado, organizando as ideas con claridade, enlazando enunciados en secuencias lineais cohesionadas e respectando as normas gramaticais e ortográficas.	CCL	Escribe textos con progresiva mellora usando o rexistro adecuado, organizando as ideas con suficiente claridade, enlazando enunciados en secuencias lineais cohesionadas e respectando na maior parte dos casos as principais normas gramaticais e ortográficas.
e h i l	B2.5. Produción de textos escritos e audiovisuais relacionados co ámbito persoal, educativo ou escolar, e social. B2.6. Produción de textos escritos e audiovisuais narrativos, descritivos, instrutivos, expositivos e argumentativos, e escritura de textos dialogados.	B2.5. Escribir textos en diferentes soportes e formatos, en relación co ámbito de uso.	LCLB2.5.1. Escribe textos propios do ámbito persoal e familiar, escolar ou educativo e social, imitando textos modelo.	CCL	Escribe con progresiva corrección textos propios do ámbito persoal e familiar, escolar ou educativo e social, imitando textos modelo.
			LCLB2.5.2. Escribe textos narrativos, descritivos e instrutivos, expositivos, argumentativos e dialogados, imitando textos modelo.	CCEC	Escribe con progresiva corrección textos narrativos, descritivos e instrutivos, expositivos, argumentativos e dialogados, imitando textos modelo.
			LCLB2.5.3. Realiza esquemas e mapas, e explica por escrito o significado dos elementos visuais que poden aparecer nos textos.	CMCCT CD	Realiza esquemas e mapas, e explica por escrito con progresiva e suficiente corrección o significado dos elementos visuais que poden aparecer nos textos.
	Bloque 3. Coñecemento da lingua
i l	B3.8. Participación en proxectos (elaboración de materiais multimedia, folletos, carteis, recensións sobre libros e películas, etc.) nos que se utilicen varias linguas, tanto curriculares como outras presentes no centro docente, e relacionados cos elementos transversais, evitando estereotipos lingüísticos ou culturais.	B3.7. Participar en proxectos (elaboración de materiais multimedia, folletos, carteis, recensións sobre libros e películas, etc.) nos que se utilicen varias linguas, tanto curriculares como outras presentes no centro docente, e relacionados cos elementos transversais, evitando estereotipos lingüísticos ou culturais.	LCLB3.7.1. Participa en proxectos (elaboración de materiais multimedia, folletos, carteis, recensións sobre libros e películas, obras de teatro, etc.) nos que se utilizan varias linguas e relacionados cos elementos transversais, evita estereotipos lingüísticos ou culturais, e valora as competencias que posúe como persoa plurilingüe.	CCL	Participa suficientemente en proxectos (elaboración de materiais multimedia, folletos, carteis, recensións sobre libros e películas, obras de teatro, etc.) nos que se utilizan varias linguas e relacionados cos elementos transversais, evita estereotipos lingüísticos ou culturais, e valora as competencias que posúe como persoa plurilingüe.
a h i ñ o	B3.9. Recoñecemento da diversidade lingüística propia do ámbito persoal, social e mediático.	B3.8. Recoñecer e valorar a diversidade lingüística, con especial atención á realidade galega.	LCLB3.8.1. Coñece e valora a diversidade lingüística de Galicia.	CSC	Coñece e valora suficientemente a diversidade lingüística de Galicia.
g h	B3.10. Identificación e progresiva utilización dos coñecementos sobre as linguas para desenvolver unha competencia comunicativa integrada.	B3.9. Reflexionar sobre o sistema e as normas de uso das linguas, mediante a comparación e a transformación de textos, enunciados e palabras, e utilizar estes coñecementos para solucionar problemas de comprensión e para a produción de textos.	LCLB3.9.1. Utiliza os coñecementos lingüísticos de ámbito contextual, textual, oracional e da palabra, desenvolvidos no curso nunha das linguas, para mellorar a comprensión e a produción dos textos traballados en calquera das outras.	CAA	Utiliza os coñecementos lingüísticos -especialmente os que sexan froito dun explícito reparto de contidos entre os profesores das materias- de ámbito contextual, textual, oracional e da palabra, desenvolvidos no curso nunha das linguas, para mellorar a comprensión e a produción dos textos traballados en calquera das outras.

TEMPORALIZACIÓN Y TAREAS:

Primera y segunda sesiones: Determinar si una página web / blog es fiable o no.

-          Grupo grande: Tormenta de ideas para detectar conocimientos previos.

Preguntas:¿Cómo saben si la información es fiable o no? 

-          Trabajo individual: Les pedimos que entren de diferentes páginas web y blogs y que rellenen la siguiente ficha justificando sus respuestas: (aprendizaje modelado o vicario).

FIABILIDAD ¿Figura de manera explícita quién es el responsable del sitio o autor del artículo? ¿Es una organización o entidad reconocida en el campo académico?

SELECCIÖN DE CONTENIDOS ¿Es rigurosa y relevante la información que ofrece el sitio? ¿Existe coherencia entre texto, imagen y sonido? ¿La información está desarrollada con amplitud y claridad? ¿El tema está desarrollado en profundidad? ¿La información está libre de errores gramaticales y ortográficos?

ACTUALIZACIÖN ¿Se indica claramente la fecha de actualización? ¿Cuándo se realizó la última actualización? Además de una mención explícita, ¿hay otros indicios de que la información está actualizada?

NAVEGABILIDAD ¿Se incluye un mapa del sitio? ¿Se puede identificar con rapidez la página que se quiere visitar? ¿Se puede llegar fácil y directamente a ella? ¿Hay un enlace a la página inicial desde cualquier otra página? ¿Se puede volver fácilmente a una página ya visitada? ¿Los enlaces son fáciles de identificar? ¿Los enlaces se agrupan con algún criterio reconocible?

ORGANIZACIÖN ¿Tiene títulos y subtítulos? ¿Son esos títulos y subtítulos pertinentes o son confusos o engañosos? ¿Hay un orden lógico en la presentación de los contenidos? ¿Hay índices, palabras clave, esquemas de información? ¿Los íconos representan claramente su propósito?

LEGIBILIDAD ¿Es adecuado el tamaño de la letra utilizada? ¿Hay elementos que dificulten la lectura? ¿La imagen de fondo ofrece un buen contraste con el tipo de letra o es molesta para la vista? ¿El texto y los gráficos están amontonados o tienen espaciados adecuados? ¿Las páginas son excesivamente largas o sobrecargadas?

ADECUACIÓN AL DESTINATARIO ¿El tratamiento de la información tiene la profundidad adecuada para los destinatarios? ¿El vocabulario, el lenguaje y los conceptos utilizados pueden ser comprendidos por los destinatarios? ¿Los recursos paratextuales facilitan la comprensión o la complejizan?

-          El profesor recoge la ficha y la evalúa.

Rúbrica:

-          Distingue una página que ofrece información fiable de una que no lo hace.

-          Responde adecuadamente a las preguntas que se le plantean en la ficha en referencia a las páginas web analizadas.

-          Justifica sus respuestas.

Ponemos común las respuestas en el encerado. El profesor puede guiar para acabar haciendo una lista completa de ítems de evaluación.

Avaliación de proceso de ensino-aprendizaxe

    Como era a primeira vez que traballaba a alfabetización dixital no aula, no sabía moi ben como ía saír. Non tiña experiencia previa para saber como facelo. En xeral, estas primeiras sesións foron bastante satisfactorias, mais hai cousas que mellorar.

    1. Temporalización:

     A secuencia foi deseñada para dúas sesións, e tiven que adicarlle catro. Tampouco tiña pensado que o alumnado rematase o traballo en casa e vinme obrigado a que moitos deles o tivesen que facer. As causas son moitas e moi complexas, pero fundamentalmente hai dúas.

 

    a) A conexión a internet. Desgraciadamente, non é o mesmo facer eu a proba na casa, cun ancho de banda que funciona perfectamente, que facelo no aula, cos ordenadores abalar e un ancho de banda que compartir con todo o instituto. Os portátiles tardaban moitísimo en arrancar e as páxinas demorábanse tamén moito -iso cando cargaban, porque as veces nin sequera o facían-.

    b) A dificultade da linguaxe da ficha. Pareceume boa idea darlles unha ficha cuxo rexistro fose un pouco superior á competencia que ten un alumno estándar de primeiro da ESO. Pensei que sería unha forma de mellorar a competencia lingüística. Porén, a distancia que había entre o seu rexistro e o que había que ter para respostar á ficha era demasiada. Vinme na obriga de moverme continuamente polas mesas atendendo individualmente a cada alumno, explicándolle o que quería dicir cada pregunta e deixándolle claro qué era o que se esperaba del. Afortunadamente, en varias das sesións había outro profesor de lingua comigo, polo que podíamos atender ao alumnado o dobre de rápido, pero aínda así o ritmo de traballo ralentizouse de máis.

    2. A dificultade da linguaxe da ficha. Como acabo de dicir, era demasiado.

   3. O alumnado tende a contestar si ou non, sen xustificar as respostas.

    4. Non é doado atopar unha páxina claramente non fiable. A maioría teñen apariencia fiable, aínda que a información que aporten sexa falsa. Isto confunde a rapaces de doce anos, que é a primeira vez na súa vida que teñen que determinar se unha páxina é fiable ou non. Para eles, en principio, todo o que está en internet é fiable.

Tercera sesión y cuarta sesiones: Cómo buscar información en la web. 

Por parejas: Se les pide que busquen información sobre determinadas cuestiones. Tienen que conseguir dos cosas:

1)     Encontrar la información.

2)     Hacer explícito el modo en que lo buscan. Para ello se les pide que digan cómo llegaron a esa información. (desde el buscador, de una página a otra, etc…).

3)     Tienen que entregar dos cosas: la información acerca del tema que se les plantea, y las estrategias de búsqueda que han usado. Se les pide que utilicen el mayor número de estrategias posibles).

Rúbrica:

1)     Obtiene suficiente información.

2)     La información obtenida es pertinente.

3)     Especifica los métodos de búsqueda.

4)     Utiliza diversos modos de búsqueda.

                En gran grupo ponemos los resultados en común y elaboramos una guía para saber buscar en la web.

El resultado final debería ser más o menos el siguiente:

      Búsqueda:

1)            Desde el buscador:

-              www.google.com, www.bing.com, www.yahoo.com

-              Hay que introducir una clave de búsqueda.

-              Como cada buscador tiene sus propios parámetros, puede que los resultados sean muy diferentes.

-              Claves de búsqueda posibles:

       a)       Lenguaje natural.

•              Copiar literalmente la pregunta a la que deseo dar respuesta, por ejemplo: ¿Cómo se arregla un grifo?

•              Buscar así es bastante arriesgado porque es muy ambiguo.

b)       Frases literales

•              Útil para buscar páginas web que contengan literalmente esa frase.

•              Se copia entre comillas.

•              Útil para encontrar referencias bibliográficas.

c) Asociación de palabras clave:

•              Usamos a la vez varias palabras que consideramos que están relacionadas con lo que queremos buscar.

•              Esta forma de búsqueda ajusta bastante los resultados.

d)      Exclusión de términos.

•              Se pone un guión después de lo que queremos buscar y a continuación copiamos lo que queremos excluir.

•              Útil cuando nos aparecen siempre resultados relacionados con algo que no queremos.

e)      Comodines.

•              Se representa con un asterisco.

•              Se usa para reemplazar un conjunto indeterminado de caracteres.

•              Abre más la búsqueda.

f)        Búsqueda avanzada.

•              Acotar la búsqueda.

•              Cada buscador da sus propias opciones para acotar.

g)       Redefinición de la búsqueda.

•              Después de la evaluación de la información, si los resultados no nos satisfacen, hay que redefinirla, cambiar los parámetros.

2)            Metabuscadores:

-              Un “macrobuscador” que busca en varios buscadores a la vez.

-              Lo usamos cuando no queremos que los resultados de la búsqueda no estén sesgados por las características/intereses de un único buscador.

-              www.ipselon.com, www.metracrawler.com, www.dogpile.com

3)            Ir de una página a otra:

4)            Los breadcrumbs o 'migas de pan' es un elemento muy utilizado para que el usuario no se pierda, indicándole dónde está y la relación jerárquica de ese nodo con el resto de la estructura de la web. La miga de pan (del inglés breadcrumb) o el hilo de Ariadna (del francés fil d'Ariane) es una técnica de navegación usada en muchas interfaces gráficas de usuario, además de páginas web. Aunque su diseño puede adoptar infinidad de variantes, en términos generales consiste en una línea de texto en la que se indica el recorrido seguido y la forma de regresar. Permite que el usuario conozca la ruta de su ubicación en directorios y subdirectorios, y navegue a través de ella.

Los breadcrumbs no indican necesariamente el camino que han seguido los usuarios para llegar a ese nodo web, por dos razones: los usuarios pueden venir redirigidos de otras webs; y además, que el website utilice breadcrumbs no significa que tenga un estructura hipertextual puramente jerárquica. Indican un posible camino desde la home hasta la página actual, y la relación jerárquica entre todos los elementos del breadcrumbs.

5)            ¿Dónde ha estado el usuario? La forma más sencilla de indicarle al usuario dónde ha estado es ofreciendo una tonalidad de color diferente para los enlaces ya visitados. El usuario recuerda las páginas que ha visitado, pero no tiene porqué recordar el nombre de los enlaces que llevaban hacia ellas. De hecho, quizás ni tan siquiera ha utilizado esos enlaces para llegar a esas páginas.

6)            Adelante, Atrás e Inicio. Estos típicos enlaces (casi siempre en forma de iconos) pueden tener mayor o menor utilidad según cómo se haga uso de ellos. No es lo mismo utilizar una barra de navegación (con los iconos 'atrás' y 'adelante') para moverse por un subelemento del site que tenga una estructura secuencial (como un artículo divido en páginas o una presentación secuencial de diapositivas), que utilizar una barra de navegación de este tipo para moverse por el sitio web en sí.

Avaliación do proceso de ensino-aprendizaxe.

    Tanto en primeiro da ESO como en segundo atopeime coas mesmas dificultades:

a) O alumnado non diferenciaba entre navegador e buscador. Esto foi solucionado doadamente cunha explicación xeral.

b) O alumnado tendía a empregar un único buscador, no noventa e nove por cento dos casos Google. Aínda que insistín, a maioría dos traballos entregados se limitaban Google.

c) Tamén houbo moitos que empregaron un único criterio de búsqueda. Por exemplo, se tiñan que buscar información sobre ballet, poñían ballet como palabra clave e nada máis. Case ninguén redefinía os criterios de búsqueda.

d) Tamén foi compricado que explicitasen o xeito en que chegaban á información. Eles me entregaban un texto e listo.

e) A consecuencia de todo isto, foi que moitos se limitaron a buscar nun par de páxinas e facer un corta e pega.

Quinta y sexta sesiones: ¿Cómo se hace una exposición oral?

-          En grupos les pedimos que hagan un guión de cómo se hace una exposición oral. Para ello pueden buscar en páginas, en tutoriales de youtube, etc… siguiendo las pautas que hemos aprendido en sesiones anteriores.

-          Se entrega el guión y se evalúa.

-          Hacemos una puesta en común para elaborar un guión común para hacer exposiciones orales. Este guión será el que se utilice como rúbrica para la siguiente actividad. El resultado sería algo parecido a esto:

-              La información es pertinente.

-              Aporta datos suficientes.

-              Utiliza un registro adecuado.

-              El texto está bien estructurado/ordenado.

-              Se apoya de forma adecuada en las herramientas digitales.

-              Dramatiza adecuadamente: no lee, gestualiza, apela a los interlocutores, etc…

Séptima, octava y novena sesión: Géneros textuales digitales.

-          Repartimos por grupos los distintos géneros textuales digitales y le pedimos a cada grupo que haga una presentación oral ante sus compañeros explicando qué es, cómo funciona y cuáles son las convenciones del género textual digital que ha escogido. La rúbrica de evaluación es el guión que hemos hecho en la actividad anterior.

-          No todos los alumnos van a estudiar todos los géneros. Se les pedirá que tomen notas de lo expuesto con otros. Al final tienen que hacer un dossier con los distintos géneros, su funcionamiento y sus convenciones. Será entregado y evaluado. Asimismo, se les avisa de que en la siguiente actividad tendrán que hacer un video-presentación sobre un género textual distinto del que han hecho la presentación oral.

Décima, décimoprimera y décimosegunda sesiones: Vídeo-presentación.

-          Volvemos a repartir los géneros digitales textuales entre los grupos, pero cuidando que los grupos no repitan el género que ya han trabajado en la actividad anterior. Ahora les pedimos que hagan un vídeo-presentación en el que expliquen qué es ese género, cómo funciona, etc… (un texto expositivo audiovisual).

-          Les dejaremos tiempo en clase para que:

a)     Aprendan a usar un editor de video gratuito.

b)     Busque información y elabores un guión de qué características formales y de contenido tienen los vídeos-presentación.

c)     Hagan su propio vídeo-presentación sobre el género que tienen que trabajar.